منازل فلکی ماه
براى بیان حرکت ماه، چهار فلک ترسیم کرده اند:
۱- فلک جوزهر (جوزهر به معناى- گوزبه(همان گردو)- گردکان است، و به معناى گودال زهر همه گفته شده و به معناى جوزگره، «جوز» معرب «گوز» و گردو است که محل تلاقى و تقاطع آن با فلک دیگر چیزى شبیه به گره تصور مىشود.
جوزهر را «عقده» نیز مىگویند و چون کوکب از عقده بگذرد و به جانب شمال رود آن را «عقده الرأس» و مقابل آن را «عقده ذنب» تعبیر آوردند، و در بحث کسوف و خسوف خواهد آمد که ماه یا خورشید در عقده رأس یا عقده ذنب گرفته (منخسف، منکسف) خواهند شد.
۲- فلک مایل، منطقه این فلک از سطح منطقه البروج مایل و با حامل در یک سطح است.
۳- فلک حامل، و حرکت آن گرد مرکز زمین متشابه است چنان که حرکت مایل نیز گرد زمین یکنواخت است.
۴- تدویر، فلک جزئى و کوچکى است که به زمین، محیط نیست و حرکت آن گرد مرکز خودش یکنواخت است و کوکب را گرد مرکز خودش حرکت مىدهد، به تعبیر دیگر کوکب یک نوع گردش فنرى دارد و این غیر از گردش مدارى است. بنابراین: بر پایه زیج الغ بیک:
۱- بعد مرکز حامل از مرکز زمین ۱۰ درجه و ۲۳ دقیقه شعاعى است.
۲- حرکت مایل قمر در شبانهروزى ۱۱ درجه و ۹ دقیقه و ۷ ثانیه و ۴۳ ثالثه است.
۳- حرکت تدویرى آن هر شبانهروزى ۱۳ درجه و ۳ دقیقه و ۵۳ ثانیه
در صورتهاى بروج و ستارگان ایشان
ستارگان صورتهاى بروج و آنچه خارج است از صورتها و منسوب است بدیشان، سیصد و چهل و شش ستاره.
و از این سیصد و چهل و شش صورتهاى بروج فراهم آمده است همچنان از آن ستارگان صورتهای منازل هم بوجود آمده است
و چنان که هر صورتى را از صورتها بروج اثرى و حکمى پذیرد، همچنان هر صورتى را از صورتهاى منازل اثرى و حکمى عظیم میباشد و برای همین میان هر دو واجب است اثر و موثر هاشان